نقش کارآفرینی اجتماعی در توسعۀ محلی

کارآفرینی اجتماعی به فرایندی اشاره دارد که طی آن کارآفرینان به ساخت یا تغییر نهادها در سطح اجتماع محلی می­پردازند و با بیان راهکارهایی مفید، برای کاهش مسائل اجتماعی چون فقر، بی‌سوادی، تخریب‌های زیست‌محیطی و غیره اقدام می‌کنند. کارآفرینی اجتماعی با ساماندهی مجدد سرمایه‌ها و دارایی‌های انسانی و اقتصادی به نیازهای اجتماعی جوامع پاسخ می‌دهد و به ‌منزلۀ پذیرش مسئولیت اجتماعی ناشی از توسعۀ سریع جوامع است. کارآفرینان اجتماعی که دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد و ایده‌های جدیدند، با بازنگری فعالیت‌های اقتصادی جامعه و هدایت­بخشی سودهای آن به حوزۀ اجتماع محلی، پیامدهای مثبتی را در عرصۀ اجتماعی رقم می‌زنند. حضور کارآفرینان اجتماعی در حوزه‌های مختلف موجب کاهش تنش‌ها و اضطراب اجتماعی می­شود و زمینۀ توسعۀ اجتماعات محلی را مساعد می‌سازد. هدف نویسندگان مقالۀ حاضر، تدقیق نظری مفهوم کارآفرینی اجتماعی، ویژگی‌های آن و ترسیم رابطۀ این مفهوم با توسعۀ اجتماعات محلی است. روش مطالعه کتابخانه‌ای است. یافته‌های نظری حاکی از آن است که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کارآفرینی اجتماعی، اثرگذاری آن بر توسعۀ محلی و ارتقای شاخص‌های توسعۀ انسانی است. اگر توسعۀ محلی را تلاشی برنامه‌ریزی‌شده در زمینۀ تولید دارایی‌هایی چون سرمایه‌های فیزیکی، انسانی، اجتماعی، مالی و زیست‌محیطی بدانیم، کارآفرینی اجتماعی با ساماندهی منابع موجود برای رفع مسائل محلی، ابزار این توسعه را فراهم می‌کند. در این مسیر، کارآفرینی اجتماعی از طریق آموزش‌های کارآفرینانه، تقویت شاخص‌های سلامت، امنیت، ایجاد کسب‌وکار و توانمندسازی جوانان به توسعۀ منابع انسانی می‌پردازد و زمینۀ گسترش سوادآموزی، اشتغال‌زایی، کاهش جرم و افزایش امنیت را مساعد می‌کند. کارآفرینی اجتماعی با استفاده از سرمایه‌های اجتماعی موجود در اجتماع محلی، علاوه بر پیامدهای فردی و غیر ملموسی چون افزایش اعتماد به ‌نفس، زمینۀ شبکه‌سازی اعتماد و ظرفیت‌سازی در افراد محلی را فراهم می‌کند. این فرایند علاوه بر تقویت اجتماع محلی، مسیر توسعه را نیز هموار می‌سازد. کارآفرینی اجتماعی همچنین موجب بازتوزیع منابع، درآمد و خدمات میان گروه‌های حاشیه‌ای و طردشده مانند زنان، معلولان، سالمندان، مهاجران و ... می­شود تا توازن به بستر اجتماع محلی بازگردد.